Slika: freepik.com
Zdrava postura je poravnjanje svih delova tela potpomognuto odgovarajućom količinom napetosti mišića da što je duže moguće i uz minimalni napor zadrži pravilan položaj tela.
Mišićni balans se može definisati kao jednaka dužina i snaga mišića agonista i antagonista koja je neophodna za normalno kretanje i funkcionalnost tela. Uzrok mišićnog disbalansa je stalni stres koji mišići doživljavaju uzrokovan lošom posturom i zadržavanjem u nepravilnim položajima; na primer prilikom dužeg sedenja, stajanja ili prilikom repetativnih pokreta savijanja i podizanja koji mogu povećati fleksiju kičme i povećati stres na pršljenove, diskove i ligamente kičmenog stuba. Samo povećanje fleksije tj. narušavanje bočnih krivina može dovesti do promena u mekim tkivima. Takvi položaji mogu dovesti do prilagođavanja dužine mišića, snage i ukočenosti, ali takođe i do promena u pokretu prilikom obavljanja svakodnevnih aktivnosti. Zbog toga što odnos mišića agonista i antagonista postaje narušen, gde su pojedini mišići stegnuti i snažni, a drugi mišići slabiji i njihov tonus znatno oslabljen. Ovo je ujedno i jedan od glavnih razloga zašto se javlja nestabilnost kičmenog stuba, pri čemu se takođe menja i preciznost pokreta zglobova što dovodi do povećanog opterećenja u samim zglobovima.
Normalna funkcija sistema stabilizacije je da obezbedi dovoljnu stabilnost kičmenom stubu kako bi odgovarala trenutno promenjljivim zahtevima posture tela, statičkim i dinamičkim opterećenjima. Tri podsistema rade zajedno kako bi postigli cilj i učinili da kičmeni stub bude stabilan i smanjili uticaj unutrašnjih i spoljašnjih sila. Degradacija stabilne kičme se događa kao
posledica povrede, degeneracije i sl. i to može dovesti do nepravilnog funkcionisanja bilo kog podsistema.
Podsistemi spinalne stabilizacije su:
- Pasivni podsistem
- Aktivni podsistem
- Kontrolni podsistem
Pod pasivni podsistem spadaju pršljenovi, ligamenti, diskovi i fasetni zglobovi. Disfunkcija ovog sistema može biti uzrokovana mehaničkim povredama kao što je prekomerno istezanje ligamenata, protruzija ili ekstruzija diska, mikrofrakture na fasetnim zglobovima i sl. Povreda takođe može nastati usled preopterećenja tkiva. Generalno svi ovi faktori smanjuju kapacitet
stabilnosti pasivnog podsistema.
Pod aktivni podsistem spadaju mišići koji generišu sile i pružaju potrebnu stabilnost kičmenom stubu. Nikada jedan mišić ne utiče na određeni segment, već uvek veći broj mišića koji su uzajamno povezani. Aktivni mišićno-skeletni podsistem može razviti pogoršanje njegove sposobnosti da prima i izvršava komande kao i da pruži tačne povratne informacije napetosti ili da proizvede koordinisanu i adekvatnu mišićnu napetost. Oštećenje ovog podsistema može da dovede do preopterećenja pasivnog subsistema i može dovesti do degeneracije samog diska.
Povećanje tonusa mišića pravilnim treniranjem, smanjuje rizik od nastanka bolova u leđima ili ukoliko je do povrede već došlo, redukuje bolno stanje.
Pod kontrolni podsistem spada nervni sistem, koji daje veliki doprinos i reguliše funkciju aktivnog podsistema. Za funkciju kičme, senzorne funkcije nakon prikupljenih i obrađenih podataka, daju informacije o stanju sistema, šta je potrebno integrisati i generisati kako bi aktivni podsistem imao adekvatnu kontrolu. Senzorni sistem sadrži mehanoreceptore u ligamentima, koji
imaju veoma važnu ulogu u povratnoj informaciji o položaju određenog zgloba tela. Ima veoma složen zadak kontinuiranog i stumalitvnog nadgledanja i prilagodjavanja sila u svakom mišiću oko kičmenog stuba kako bi postigao potrebnu stabilnost. Disfunckija ovog podsistema može zahvatiti jedan ili više mišića da se neadekvatno aktiviraju ili koriste jaču ili slabiju silu tokom
misične kontrakcije.
Pravilnim pristupom vežbanju uz prethodno testiranje na osnovu kog dobijamo informacije o samom problemu (bol u ledjima, skolioza, kifoza), formiramo odgovarajuće vežbe stabilizacije koje u kombinaciji sa Schroth metodom daju rezultate u smislu redukcije lumbalnog bolnog sindroma , boljem držanju tela, kao i korekciji deformiteta kičmenog stuba.