X i O noge spadaju u oblike deformiteta donjih ekstremiteta.
Deformiteti su locirani u kolenom zglobu i najčešće se javljaju kod dece predškolskog uzrasta, kod kojih je narušen fiziološki odnos natkolenice i potkolenice.
X-noge se češće javljaju kod devojčica i deformitet se javlja kao posledica urođeno slabije razvijenih spoljašnjih delova kostiju koje čine koleno ili zbog narušene statike uzrokovane deformitetima kukova ili stopala.
Razlikujemo vise tipova X-nogu:
- Idiopatski tip – kod kojih su uzroci uglavnom nepoznati.
- Simptomski tip – javlja se kada postoji nesklad u opterećenju kojem se koleno izlaže i njegovih mogućnosti da podnese to opterećenje.
- Kompenzatorni tip – javlja se kao posledica promene statike i dinamike lokomotornog aparata.
O – noge je deformitet koji se u većem broju slučaja javlja kod dečaka.
Natkolenica i potkolenica grade lučno iskrivljenje sa konveksitetom prema upolje. Uzrok nastanka još uvek nije utvrđen, ali se smatra da prevelika opterećenja kod preranog uspravljanja deteta mogu imati određen uticaj na sam deformitet zbog mišića koji su nedovoljno jaki da izdrže teret i opterećenje.
Kod lakših oblika, korekcija oba deformiteta se zasniva na korektivnim vežbama jačanja slabe muskulature i vežbama istezanja skraćenih mišića. Sa vežbama bi trebalo početi u što ranijem uzrastu kako bi dobili što bolje rezultate i samim tim smanjili mogućnost progresije samog deformiteta.
U slučaju težeg oblika deformiteta koriste se pasivne metode tzv. “korektivne šine”, koje se aplikuju noću.